Projekt modułowy Ocalić od zapomnienia

„…ujmowanie edukacji regionalnej jako procesu budzenia potrzeb i kształtowania umiejętności dostrzegania i odkrywania wartości tkwiących w otaczających jednostkę przestrzeni w różnych okresach jej życia w zależności od stopnia zakorzenienia się w niej.”

Prof. Piotr Petrykowski (Uniwersytet im. Mikołaja  Kopernika)

TYTUŁ: Projekt modułowy „Ocalić od zapomnienia”

CELE DZIAŁAŃ:

CEL OGÓLNY:

propagowanie wiedzy o regionie, uwrażliwienie na bogactwo wartości, tradycję i kulturę najbliższego otoczenia,
zaktywizowanie uczniów do inicjowania i realizowania różnorodnych działań na rzecz własnego rozwoju.

CELE SZCZEGÓŁOWE:

- powiązanie różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystanie,
- oparcie się na działalności poznawczej ucznia,
- wpływanie uczniów na sposób organizowania i przebieg procesu uczenia się,
- wzajemne uczenie się uczniów od siebie,
- poszerzenie zainteresowań uczniów przez skierowanie uwagi na otaczającą sztukę, tradycje ludowe „Małej Ojczyzny”,
- wykształcenie potrzeby rozwijania i pogłębiania wiedzy o dziejach regionu oraz dóbr kultury i architektury przez zniszczeniem,
- pokazanie piękna języka literackiego i gwary,
- uświadomienie młodzieży jej tożsamości lokalnej,
- kultywowanie wartości kulturowych własnej wspólnoty regionalnej,
- rozwijanie aktywności fotograficznej,
- wyrabianie u uczniów umiejętności korzystania z nowego rodzaju źródła wiedzy, jakim jest wywiad,
- podejmowanie działań wzmacniających właściwe zachowania (kształcenie tolerancji, kształtowanie postaw otwartych młodego pokolenia),
- prowadzenie obserwacji zmian, jakie zaszły na przestrzeni wieków,
- wskazywanie na funkcje literatury w zakresie tworzenia wizerunku regionu,
- kształcenie umiejętności sporządzania notatek, raportów i przeprowadzania wywiadów,
- wpływanie na rozwój uczniów dzięki współpracy szkoły z instytucjami i organizacjami działającymi w środowisku lokalnym.

OPIS:

Warunkiem zachowania własnej kultury i jej trwania jest dbałość o materialne dziedzictwo kulturowe, żywą tradycję, dawne zwyczaje i język. Przeszłość regionu jest dostrzegana jako nośnik ważnych wartości, które łączą pokolenia – te, które są zakorzenione w przeszłości, a tymi z teraźniejszości. 
Opracowany projekt proponuje odejście od nauczania w systemie klasowo-lekcyjnym na rzecz samodzielnych poszukiwań i badań terenowych, gromadzenia, porządkowania i porównywania zebranych informacji. Uczeń poznaje historię, obrzędy, przepowiednie ludowe, kapliczki i krzyże – świadków dawnego życia. Powinien spotkać się z osobami, które chcą i przyczyniają się do kultywowania tradycji.
Nauczyciel wskazuje pewne zagadnienia, które są warte realizacji. Dopuszcza się możliwość ich wyboru, przesunięć i modyfikacji w celu dostosowania do konkretnej grupy uczniów. Nauczyciel jest przewodnikiem, ukierunkowuje pracę uczniów przy udziale przedstawicieli społeczności regionalnej. Z tych doświadczeń uczniowie czerpią inspiracje, które pobudzają  kreatywność i wyobraźnię młodzieży.
Zajęcia odbywają się w formie zajęć pozalekcyjnych, na które uczęszcza grupa uczniów zainteresowanych problematyką regionalizmu.
Badania terenowe w oparciu o karty pracy umożliwiają uczniom spotkać się i nawiązać rozmowę z przedstawicielami starszego pokolenia o języku lokalnym, wyrażeniach gwarowych i potocznych oraz historii kapliczek, krzyży i kościółków regionu zawierciańskiego.
Tematyka prac badawczych:

- Jurajskie kapliczki polne i krzyże przydrożne – realizacja przez jedną grupę uczniów,
- Jurajskie kościółki – druga grupa uczniów,
- Językowe ciekawostki gwarowe – trzecia grupa uczniów.

Dobór treści:

- treści dotyczące własnego regionu wskazują na związek „Małej Ojczyzny” z krajem,
- dostrzeżenie powiązań pomiędzy językiem a kulturą regionu,
- znaczenie i wartość kulturowa gwary i dialektu,
- rola przysłów i miejscowych przypowieści,
- elementy historii regionu i ich związki z przeszłością i tradycją miejscową,
- rola i dzieje ludowych miejsc kultu,
- kultura materialna regionu.

Karty pracy 

EFEKTY:

- przygotowanie ekspozycji prac fotograficznych kapliczek i krzyży na lekcjach tradycji z cyklu „Kalendarz polski”,
- poszerzenie zbiorów regionalnych opracowań w bibliotece szkolnej,
- współpraca z TMZZ.

RADY I PRZESTROGI:

Ważne: działania wymagają przemyślenia i zaplanowania oraz dobrej orientacji w terenie, a także skupienia uwagi na szczegółach.

SPOSOBY UPOWSZECHNIANIA:

Na stronie internetowej szkoły w zakładce „Regionalizm” są zamieszczane relacje z zajęć terenowych.

Wykształcenie w przyjaznej atmosferze

Formularz zapytaniowy